ΔΕΙΤΕ ΤΟ ΔΗΜΟ ΜΑΣ

Η Δημοτική Ενότητα 'Νίκος Καζαντζάκης' , βρίσκεται στην ενδοχώρα του Νομού Ηρακλείου και είναι ένας από τους μεγαλύτερους σε πληθυσμό δήμους του νομού Ηρακλείου. Έχει έκταση 102.201 στρέμματα. Έδρα του είναι τα Πεζά και διοικητικά διαιρείται σε 14 δημοτικά διαμερίσματα. Στον δήμο περιλαμβάνονται οι οικισμοί Άγιος Βασίλειος, Αγιές Παρασκειές, Αλάγνι, Αστρίτσι, Καλλονή, Αστρακοί, Καταλαγάρι, Κουνάβοι, Μελέσσες, Μυρτιά (Βαρβάροι), Πεζά, Φιλίσια, Χουδέτσι, Αρμανώγεια, Αρκάδι, Δαμάνια, Μεταξοχώρι, Μελιδοχώρι, Παρθένι. Συνδυάζει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως το πλούσιο και εύφορο έδαφος αλλά και το εξαιρετικού φυσικού κάλλους τοπίο.

Υπάρχουν περιοχές ξεχωριστής φυσικής ομορφιάς, όπως τα φαράγγια της Μονής Σπηλιώτισσας, των Κουνάβων, των Κάτω Αστρακών και του Αστριτσίου.

Σημαντικό αξιοθέατο είναι το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη που ίδρυσε ο σκηνογράφος Γιώργος Ανεμογιάννης και είναι αφιερωμένο στο μεγάλο συγγραφέα. Το Μουσείο βρίσκεται στον οικισμό Βαρβάροι (Μυρτιά) που είναι και η γενέτειρα του πατέρα του συγγραφέα, Μιχάλη Καζαντζάκη.

Ξεχωριστής σημασίας είναι η δημιουργία του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας στους Βαρβάρους (Μυρτιά) που έχει στόχο να καταγράψει, να αξιοποιήσει και να προβάλει κάθε στοιχείο της κρητικής λογοτεχνικής παραγωγής.

Πολιτιστικό «κόσμημα» της περιοχής αποτελεί το Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος, στον οικισμό Χουδέτσι, που φιλοξενεί πάνω από 200 όργανα τροπικής παραδοσιακής μουσικής της Κρήτης, της Ανατολικής Μεσογείου, Ινδίας, Καυκάσου, Μέσης Ανατολής και Κεντρικής Ασίας. Είναι το μοναδικό μουσείο του είδους του στην Ελλάδα και κάθε καλοκαίρι διοργανώνει συναυλίες και σεμινάρια εκμάθησης παραδοσιακών οργάνων από όλο τον κόσμο. Η οικονομία της περιοχής στηρίζεται κατά κύριο λόγο στα γεωργικά προϊόντα και ιδιαίτερα στην παραγωγή κρασιού. Δίπλα και γύρω από τα βυζαντινά πατητήρια κρασιού, έχουν στηθεί και λειτουργούν μεγάλες οινοπαραγωγικές μονάδες. Στην περιοχή παράγεται το 70% της συνολικής παραγωγής επωνύμου κρασιού στην Κρήτη.

Αξιόλογες βιομηχανικές μονάδες ωρίμανσης και εμφιάλωσης οίνου αξιοποιούν τις μοναδικές ποικιλίες σταφυλιού της περιοχής, το Κοτσιφάλι, τη Βιλάνα, το Μαντηλάρι. Η Ένωση Πεζών, η εταιρία «Μίνως» του Μηλιαράκη, το οινοποιείο της οικογένειας Λυραράκη, το οινοποιείο Τιτάκη, η εταιρία «Ολυμπιάς», παράγουν και εμφιαλώνουν μερικά από τα πιο ονομαστά κρασιά της Κρήτης.

Σπουδαίο ρόλο στην οικονομία της περιοχής έχει το ελαιόλαδο, που παράγεται σε μεγάλες ποσότητες. Σύγχρονες μονάδες τυποποίησης συλλέγουν, τυποποιούν, και εμπορεύονται το ελαιόλαδο της περιοχής. Καθοριστικό ρόλο για την ανάπτυξη και τη φυσιογνωμία της περιοχής έπαιξε η Ένωση Πεζών. Η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών με έδρα τα Πεζά, ιδρύθηκε το 1933 και δημιούργησε μια οικονομική μονάδα με έμφαση στην παραγωγή κρασιού. Η Ένωση Πεζών εξελίχθηκε σε μια μοναδική για τα δεδομένα των Βαλκανίων συνεταιριστική οικονομική μονάδα. Σήμερα, αποτελείται από 3.000 συνεταιριστές, απασχολεί ένα μεγάλο αριθμό ανθρώπων της περιοχής και εξακολουθεί να είναι ένας δυναμικός οικονομικός παράγοντας του τόπου.

Κατά περιόδους οι περιοχή διοργανώνει εκδηλώσεις που έχουν σχέση με την οινοπαραγωγική παράδοση και τη διάδοση του κρασιού.

Την περίοδο του καλοκαιριού πραγματοποιούνται και αθλητικές εκδηλώσεις με την επωνυμία «Καζαντζάκεια».



Λόγω του χαρακτήρα της περιοχής, η οποία έχει πλούσιο υδροφόρο ορίζοντα, κυριαρχεί η υδροχαρής βλάστηση, με σημαντικότερα είδη πλατάνους, δρυς, καρυδιές, μουριές, ιτιές, αγριαμυγδαλιές, χαρουπιές, πεύκα, δάφνες, σχίνους κ.ά. Τα φαράγγια περιβάλλονται σε όλο το μήκος τους από γεωργικές καλλιέργειες.

Στην περιοχή ήκμασε μια μεγάλη αρχαϊκή πόλη, η Έλτυνα. Σημαντικά μνημεία που αποκαλύφθηκαν σε ανασκαφές, αλλά και τυχαία ευρήματα πιστοποιούν τη σπουδαιότητα της περιοχής κατά την αρχαιότητα. Το πρωτογεωμετρικό – γεωμετρικό νεκροταφείο στους Κουνάβους με το μοναδικό για τη βόρεια-κεντρική Κρήτη θολωτό γεωμετρικό τάφο, το άγαλμα καθιστής γυναικείας μορφής που βρέθηκε στο Αστρίτσι, η αρχαϊκή κεφαλή της Αθηνάς από το Χουδέτσι είναι μερικά από τα σημαντικότερα ευρήματα. Κατά τη βυζαντινή εποχή και την περίοδο της ενετοκρατίας η περιοχή είχε ιδιαίτερη σημασία, κάτι που πιστοποιείται από την πυκνότητα των οικισμών και το μεγάλο αριθμό εκκλησιαστικών μνημείων. Μεταξύ αυτών, ο πεντάτρουλλος ναός του Χριστού στους Κουνάβους, ο σταυρεπίστεγος ναός της Παναγίας στο Αλάγνι, η τρίκλιτη βασιλική του Αγίου Γεωργίου στους Αστρακούς και η κρήνη του 1671 στο Χουδέτσι. Αξιόλογες είναι επίσης η Μονή της Παναγίας Σπηλιώτισσας (10ου αιώνα) και η ονομαστή μονή Αγίου Γεωργίου Επανωσήφη. Στην περιοχή σώζονται και τρία μεσαιωνικά φρούρια, ο Κάστελλος και οι Θόλοι των Μελεσσών και ο Κάστελος στο Καταλαγάρι. Εντυπωσιακά στοιχεία για την οικονομία και την καθημερινή ζωή των κατοίκων της περιοχής κατά την ίδια περίοδο προσφέρουν τα, μοναδικά σε μέγεθος και σε αριθμό στην Κρήτη, λαξευτά και καμαροσκεπή πατητήρια. Καλύπτουν μια μεγάλη ιστορική περίοδο, από τον 8ο μέχρι τον 16ο αιώνα.