«Το σόι του κυρού μου», γράφει ο Νίκος Καζαντζάκης στην Αναφορά στον Γκρέκο, «αποσέρνει από ένα χωριό που το λεν Βαρβάρους». Σ’ αυτό το χωριό, τη σημερινή Μυρτιά, 15χλμ. από το Ηράκλειο, εκεί που οι δρόμοι του κρασιού συναντούν τον λόγο του συγγραφέα και το ήρεμο κρητικό τοπίο, λειτουργεί από το 1983 το Μουσείο Νίκου Καζαντζάκη, ένα από τα πρώτα προσωπικά μουσεία λογοτεχνών στην Ελλάδα.
Οραματιστής και ιδρυτής του ήταν ο σκηνογράφος Γιώργος Ανεμογιάννης, που με τις προσπάθειές του εξασφάλισε το κτίριο και άρχισε τη δημιουργία των συλλογών, έχοντας την πολύτιμη συνεργασία της Ελένης Καζαντζάκη και πλήθους ιδιωτών.
Το Μουσείο ανακαινίστηκε πλήρως το 2009 και οι συλλογές του παρουσιάζονται με νέο τρόπο.
Οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να εξοικειωθούν με την προσωπικότητα του συγγραφέα μέσα από χειρόγραφα και σημειώσεις του, δείγματα αλληλογραφίας με μεγάλους στοχαστές, πολιτικούς και λογοτέχνες της εποχής του, πρώτες εκδόσεις των έργων του στα ελληνικά και σ’ άλλες γλώσσες, σπάνιο φωτογραφικό υλικό, αναμνηστικά από τα ταξίδια του, προσωπικά αντικείμενα, μακέτες, κοστούμια και υλικό από θεατρικές παραστάσεις έργων του -εδώ και στο εξωτερικό- πορτρέτα και γλυπτά με τη μορφή του, δεκάδες ξενόγλωσσες εκδόσεις έργων του, όλα κειμήλια, που ζωντανεύουν τη μνήμη και προβάλλουν το έργο και την προσωπικότητα του Νίκου Καζαντζάκη.
Σήμερα το Μουσείο εξακολουθεί να εμπλουτίζει τις συλλογές του, να συντηρεί και να αξιοποιεί κάθε είδος «καζαντζακικού» υλικού. Παράλληλα, αναπτύσσει δράσεις, όπως η επιστημονική τεκμηρίωση και ψηφιοποίηση του Αρχείου του, η παραγωγή και υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, η παραγωγή έντυπων και ηλεκτρονικών εκδόσεων, μέσα σε μια προσπάθεια βελτίωσης των υπηρεσιών που προσφέρει. Ο επόμενος, στόχος του Μουσείου είναι η ενίσχυση και η ενθάρρυνση της επιστημονικής έρευνας πάνω στο έργο του Καζαντζάκη και η γενικότερη ανάδειξη του γνωστικού και του εκπαιδευτικού του ρόλου, με την υλοποίηση τέτοιων δράσεων που θα του επιτρέπουν να ικανοποιεί τους στόχους ύπαρξής του.
Εντός του μουσείου λειτουργεί καφε-αναγνωστήριο όπου προσφέρονται εξαιρετικής ποιότητας γεύματα ή μικρότερα εδέσματα, καθώς και πωλητήριο των έργων του Ν. Καζαντζάκη μεταφρασμένων σε πάρα πολλές γλώσσες, αλλά και άλλων βιβλίων.
ΝΙΚΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ: Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΚΡΗΤΙΚΟΣ
Το 1883 γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Ηράκλειο ο μεγάλος συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Τα παιδικά του χρόνια στη γενέθλια γη είναι γεμάτα από σημαντικές εμπειρίες οι οποίες φαίνεται ότι θα σφραγίσουν την εξέλιξη του ανήσυχου νέου. Ήδη στα 7 του χρόνια βιώνει την επανάσταση του 1889 και στα 17 του βλέπει να απελευθερώνεται η πατρίδα του από τον τούρκικο ζυγό. Ανέπνευσε τον ζωογόνο αέρα των ηρωικών αυτών στιγμών για την Κρήτη, γεγονός που τον επηρέασε σημαντικά, όπως φαίνεται, σε πολλές αναφορές στο έργο του.
Το 1908 αφού ολοκληρώσει σε ηλικία 25 χρόνων τις νομικές του σπουδές θα κάνει και τα πρώτα βήματα στα νεοελληνικά γράμματα με τα έργα του «Η αρρώστια του αιώνος», «Όφις και Κρίνο» και το θεατρικό έργο «Ξημερώνει». Από τα πρώτα του έργα διαφαίνεται η μετέπειτα σημαντική λογοτεχνική του πορεία.
Επηρεασμένος από τον Friedrich Nietzsche, του οποίου μεταφράζει το έργο «Τάδε Έφη Ζαρατούστρα», τον βρίσκουμε το 1912-13 να πολεμά στους βαλκανικούς πόλεμους. Στην συνέχεια κατά τη διάρκεια του μεσοπολέμου ταξιδεύει συνεχώς και γράφει τα σημαντικότερα ταξιδιωτικά του έργα,ενώ μεταφράζει και την Οδύσσεια. Μετά́ τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο γράφει τα σημαντικότερα βιβλία του, όπως «Ο Χριστός Ξανασταυρώνεται», «Καπετάν Μιχάλης», «Τελευταίος Πειρασμός», «Ζορμπάς» και ολοκληρώνει την «Οδύσσειά» του.
Στο έργο του «Αναφορά στον Γκρέκο» αποτυπώνεται με αυτοβιογραφικό τρόπο η κοσμοθεωρία του και οι βασικές αντιλήψεις του για την ζωή και την πνευματική δημιουργία. Σε όλα σχεδόν τα έργα του αποτυπώνεται η αγάπη και ο θαυμασμός του για την Κρήτη και τους ανθρώπους της, μιλώντας για την «Κρητική Ματιά», τον τρόπο δηλαδή που ο Κρητικός βιώνει την ζωή και εκφράζεται μέσα από τις καθημερινές του πράξεις και πνευματικές αναζητήσεις.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο Καζαντζάκης τα έζησε στην Νίκαια της Γαλλίας και στις 26 Οκτωβρίου του 1957 πέθανε στο Freiburg. Τάφηκε στην αγαπημένη του Κρητική Γη. Από τον τάφο του, στον προμαχώνα του Μαρτινέγκο πάνω στα βενετσιάνικα τείχη του Ηρακλείου, αγναντεύει την αιωνιότητα.
Ώρες λειτουργίας / επικοινωνία: Μάρτιο – Οκτώβριο καθημερινά 09:00πμ έως 17:00μμ, Νοέμβριο – Φεβρουάριο κάθε Κυριακή 10:00πμ έως 15:00μμ.
Τηλέφωνο: 2810 741689 ,
Φαξ.: 2810 742232
Website: www.kazantzaki.gr
E-mail: info@kazantzakis-museum.gr
Μυρτιά Ηρακλείου, Τ.Κ. 70100
ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ & ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ
Λίγο έξω από τις Κάτω Αρχάνες, στο δρόμο για Ηράκλειο, βρίσκεται το Μουσείο Κρητικής Ιστορίας και Παράδοσης, όπου ο Μιχάλης Ψαλτάκης εκθέτει αντιπροσωπευτικά αντικείμενα της κρητικής ιστορίας και παράδοσης από τον 9ο αι. μέχρι σήμερα, τα οποία κατάφερε να συγκεντρώσει από διάφορα χωριά της Κρήτης. Στις αίθουσές του εκτίθενται πολεμικά αντικείμενα του Β ́ Παγκοσμίου Πολέμου (τζιπ, τανκς, αυτοκίνητα Γερμανών κ.ά.). Φιλοξενούνται ακόμη παλιοί αργαλειοί, πατητήρια παραγωγής κρασιού, μηχανήματα παραγωγής λαδιού κ.ά.
Στοιχεία Επικοινωνίας
Τηλέφωνο Δήμου: 2813 401100, 2813 401156, 2810 751853 (Για επισκέψεις κατόπιν συνεννόησης)
ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΝΩΝ
Σε ένα αναπαλαιωμένο νεοκλασικό κτίριο στεγάζεται το λαογραφικό μουσείο στο οποίο παρουσιάζονται εκθέματα από την παράδοση, αλλά και την καθημερινή ζωή των Αρχανών.
Στοιχεία Επικοινωνίας
Τηλ.: 2813 401100, 2813 401156 (Για επισκέψεις κατόπιν συνεννόηση
ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΡΧΑΝΩΝ
Στις 21 Αυγούστου του έτους 1993 εγκαινιάστηκε στο κέντρο των Αρχανών, στη συνοικία Τζαμί, η Αρχαιολογική Συλλογή Αρχανών όπου εκτίθενται για πρώτη φορά στην Κρήτη ευρήματα ενός και μόνου χώρου.
Το μικρό αλλά κομψό νεοκλασικό κτήριο του περασμένου αιώνα, ήταν το πρώτο δημοτικό σχολείο των Αρχανών μέχρι την δεκαετία του 1920. Το Μουσείο υψώνεται ελεύθερο στο βάθος ενός πολύ μεγάλου χώρου που διαμορφώθηκε σε μια μεγαλοπρεπή πλακόστρωτη αυλή. Το μόνο στολίδι της αυλής είναι μια πωρολιθική βρύση της εποχής της τουρκοκρατίας, αριστερά, που σώθηκε από άλλη θέση. Μοκαμβίλιες, λουλούδια και μια νεραντζιά, στοιχεία απλά και ταιριαστά στη μορφή του κτηρίου.
Στο μουσείο των Αρχανών δεν φυλάσσονται τα πολύτιμα ευρήματα της ανασκαφής των Αρχανών, για λόγους ασφαλείας βρίσκονται σο Μουσείο Ηρακλείου. Τα περισσότερα στις αποθήκες αλλά και μερικά στις προθήκες 16, 18, 42, 70, 70α, 75, 75α και 88 του τεράστιου Μουσείου Ηρακλείου. Στο κέντρο της μακρόστενης αίθουσας με εμβαδόν 120 τ.μ., δημιουργήθηκε μια κατασκευή σε σχήμα Ζ, όχι μόνα για να μοιραστεί ο χώρος σε διάφορου εκθεσιακούς τομείς, αλλά και η διακοπή της συνηθισμένης παρατακτικής διάταξης και για να ελέγχεται η κυκλοφορία των επισκεπτών. Σε ειδικές βιτρίνες προβάλλονται ορισμένα χαρακτηριστικά ευρήματα. Όλα τα υπόλοιπα εκτίθενται στους γύρω τοίχους σε ειδικά κατασκευασμένες προθήκες. Μόλις μπαίνουμε στο κτήριο σε ένα ορθογώνιο βύθισμα εκτίθενται σαρκοφάγοι και ταφικοί πίθοι. Το βύθισμα δίνει την αίσθηση της υπόγειας ταφής. Οι προθήκες αριθμούνται με αραβικούς χαρακτήρες, ενώ με λατινικούς χαρακτήρες αριθμούνται δεκατρείς πίνακες που βρίσκονται στους γύρω τοίχους. Το Μουσείο παύει να είναι ένα επαρχιακό μουσείο, πληροφορεί για τον μινωικό πολιτισμό και την μινωική τέχνη.
Στην προθήκη 1 εκτίθενται αντίγραφα των σημαντικότερων κυκλαδικών ειδωλίων, στην προθήκη 2 υπάρχουν διάφορα μικροαντικείμενα και κοσμήματα από ελεφαντόδοντο. Τα πιο σημαντικά εκθέματα είναι οι διάφορες πήλινες σαρκοφάγοι ακόμα και μια παιδική και οι ταφικοί πίθοι που μέσα υπάρχουν οστά νεκρών σε συνεσταλμένη στάση(έκθεμα 3). Οι προθήκες 4 και 5 περιλαμβάνουν διάφορα ευρήματα κεραμικής από διάφορα ταφικά κτήρια στο Φουρνί, στην προθήκη 4 εκτίθεται αντίγραφο από το μοναδικό μινωικό μουσικό όργανο, το σείστρο. Στην προθήκη 6 υπάρχουν παιδικές σαρκοφάγοι και ταφικά αγγεία, πάλι από το Φουρνί, καθώς και μία χύτρα. Στην προθήκη 7 τα εκθέματα είναι αφιερωμένα στην λατρεία και τα ιερά των Αρχανών, τόσο ο πίνακας VIII όσο και η προθήκη 9 αφορούν τον ιδιωτικό βίο. Δίπλα εκτίθεται ένας περίτεχνος πίθος (Έκθεμα 10) από μια αγροικία. Αμέσως μετά, στην προθήκη 11, υπάρχουν διάφορα εκθέματα από το ανάκτορο στην Τουρκογειτονιά. Η προθήκη 12 είναι αφιερωμένη στην λιθοτεχνία των Αρχανών, με εκθέματα διάφορα αγγεία και σκεύη από πέτρες, κι ακόμη λίθινα εργαλεία, σφονδύλια κ.λπ. Το έκθεμα 14 είναι ένας λίθινος θρόνος. Στην μικρή προθήκη 15 προβάλλεται ένα πήλινο ρυτό ταύρου από το Φουρνί. Στην προθήκη 16 εκτίθενται τοιχογραφίες του ανατολικού κτηρίου στην Τουρκογειτονιά με ζωικά και φυτικά θέματα. Το έκθεμα 17 είναι το πατητήρι του κρασιού από το Φουρνί. Στην προθήκη 18 εκτίθενται δύο δείγματα ελεφαντουργίας, μια διακοσμημένη πυξίδα κι ένα χτένι. Στο έκθεμα 19 βλέπουμε πωρολιθικά κέρατα καθιέρωσης. Το έκθεμα 20 είναι ένας τριποδικός βωμός από την Τουρκογειτονιά. Το έκθεμα 21 ένας ψηλός λίθινος λύχνος με φιτίλι και λάδι. Το έκθεμα 22 είναι ένα μαρμάρινος βωμός από τη μεταμινωική εποχή των Αρχανών και το έκθεμα 23 είναι ένα αντίγραφο μαρμάρινου κεφαλιού νέου κοριτσιού. Έτσι το Μουσείο των Αρχανών πληροφορεί όχι μόνο για τις προϊστορικές Αρχάνες, αλλά γενικά για τη ζωή στην μινωική Κρήτη.
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ: Καθημερινά 8:00-15:00 (εκτός Τρίτης)
ΤΗΛΕΦΩΝΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: +30 2810 752712
ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΡΟΠΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΩΝ ΜΟΥΣΙΚΩΝ ΟΡΓΑΝΩΝ
Συλλογή οργάνων από όλο τον κόσμο φιλοξενείται στο Μουσικό Εργαστήρι Λαβύρινθος στο Χουδέτσι. Τα εκθέματα, που ανήκουν στην προσωπική συλλογή του Ross Daly, αποτελούν τεκμήρια των κοινωνικών, ιστορικών και πολιτισμικών εκφάνσεων των χωρών προέλευσης. Είναι το μοναδικό μουσείο του είδους του στην Ελλάδα και περιλαμβάνει πλούσιες συλλογές που διαφωτίζουν τις αντιπροσωπευτικότερες παραδοσιακές μουσικές, από την αρχαιότητα έως σήμερα.
Στοιχεία Επικοινωνίας
Τηλέφωνο: 2810 741027
Website: www.labyrinthmusic.gr
ΥΠΑΙΘΡΙΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΝΔΗΜΙΚΗΣ ΧΛΩΡΙΔΑΣ ΚΡΗΤΗΣ (ΓΙΟΥΧΤΑ)
Κατά μήκος της διαδρομής Ανεμόσπηλια-Κορυφή Γιούχτα θα παρατηρήσετε πλήθος από ταμπελάκια με λατινικά ονόματα των αρωματικών και άλλων φυτών που δημιούργησε το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Αρχανών.